شاخص توده بدنی (BMI) چیست و چه کاربردی دارد
bmi چیست؟ حتماً این سوال برای شما هم وقتی اولین بار این اصطلاح شنیده‌اید پیش آمده است. در موقعیت‌های مختلف ممکن است بارها و بارها این اصطلاح به گوشتان خورده باشد. حتی ممکن است در مطب پزشک یا توسط شخص دیگری محاسبه bmi برای شما انجام شده باشد بدون آنکه شما متوجه باشید این اصطلاح چه معنی دارد؟ یا کاربرد bmi چیست؟
ما در این مقاله با نحوه محاسبه bmi و کاربرد آن، اینکه چه وقت‌هایی باید بیشتر به آن توجه کرد، بیشتر آشنا می‌شویم.
bmi چیست؟
درعلم پزشکی نمایه یا همان شاخص توده بدنی را با عنوان BMI می‌شناسند که معادل فارسی عبارت (Body Mass Index) است. در واقع محاسبه bmi به ما کمک می‌کند تا بفهمیم در محدوده وزن سالمی هستیم یا نیاز به مراقب و احتیاط بیشتری داریم.
نحوه محاسبه bmi چگونه است؟
برای محاسبه بی ام آی یک فرمول بسیار ساده وجود دارد؛ از تقسیم وزن (برحسب کیلوگرم) بر مجذور قد (برحسب متر) به دست می‌آید. عدد به دست آمده از این فرمول به شما میزان سالم، نرمال یا ناسالم بودن و افزایش وزن شما را نشان می‌دهد. البته این شاخص معایبی نیز دارد و نمی‌توان برای سلامتی به آن استناد کرد؛ چرا که در این فرمول ما قادر به تفکیک وزن عضلات از وزن چربی نیستیم. این در حالی است که می‌دانیم یک کیلوگرم عضله با یک کیلوگرم چربی وزن یکسانی دارند، اما حجم عضله کمتر و چگالی آن از چربی بیشتر است.
همچنین افراد در سنین مختلف (کودکان، بزرگسالان و سالمندان) با توجه به سوخت و ساز بدنشان، بهتر است BMI یا همان شاخص توده بدنی خود را در محدوده خاصی نگه دارند. پزشکان و متخصصان تغذیه اعداد حاصل از این فرمول را به 6 محدوده از کمبود وزن تا چاقی مفرط دسته‌بندی کرده‌اند:
| محدوده سنی | شاخص توده بدنی مطلوب |
| 17 تا 24 سال | 21 |
| 24 تا 44 سال | 24 |
| 44 تا 54 سال | 25 |
| 54 به بالا | 27 |
شما می‌توانید از طریق فرمولی که پیش‌تر برای محاسبه بی ام آی گفتیم، شاخص توده بدنی خود را محاسبه کرده و با توجه به عدد به دست آمده از محدوده وزنی خود آگاه شوید.
کاربرد bmi چیست و برای چه افرادی ضرورت دارد؟
بهتر است تمام افراد در تمامی سنین برای اینکه وزن خود را در محدوده سالمی نگه دارند به طور مرتب به محاسبه bmi بپردازند. اما افرادی که دچار کمبود وزن یا چاقی مفرط هستند باید توجه بیشتری به این موضوع داشته باشند. به ویژه افرادی که اضافه وزن بالا و چاقی مفرط گونه دارند و دچار بیماری‌هایی نظیر: فشارخون بالا، دیابت، مشکلات قلبی و عروقی و… هستند باید همواره شاخص توده بدنی خود (bmi) را اندازه گیری کنند و به دنبال راهی برای کاهش آن باشند.
برای ایجاد تغییر و دستکاری در شاخص توده بدنی باید فاکتورهای موجود در فرمول را تغییر دهیم یعنی: قد، وزن، سن و جنسیت. اما همانطور که می‌دانید به جز وزن، ما نمی‌توانیم در هیچکدام از فاکتورهای دیگر تغییر ایجاد کنیم. پس برای تغییر در میزان BMI باید وزن خود را کاهش یا افزایش دهیم.
پس از آشنایی با مفهموم اینکه bmi چیست و نحوه محاسبه BMI چگونه است، حال باید به این سوال جواب دهیم که در صورت نیاز چگونه می توان وزن خود را افزایش یا کاهش داد؟
افرادی که دچار کمبود وزن هستند برای بالا بردن وزن خود و رسیدن به محدوده وزنی سالم کار نسبتاً راحت‌تری دارند. افرادی که شاخص توده بدنی بالای 30 و بعضاً بالای 40 دارند کار دشواری پیش رو دارند. در ادامه ما به معرفی روش‌هایی برای کمک به کاهش وزن خواهیم پرداخت؛ در صورت ترکیب با هم می‌توانید در مدت زمانی نسبتاً کوتاه و کاملاً ایمن وزن خود را کاهش دهید.
رژیم غذایی مناسب داشته باشید
برای کاهش وزن و خلاص شدن از شر چربی‌های اضافه اولین قدم رعایت کردن رژیم غذایی سالم است. رژیم غذایی سالم شامل میوه‌ها، سبزیجات و انواع فیبرها می‌شود؛ این مواد غذایی اغلب کم کالری بوده و درعین حال به تأمین انرژی بدن نیز کمک می‌کنند. البته توصیه ما به شما این است که برای داشتن رژیم غذایی مناسب خود حتماً با پزشک تغذیه مشورت کنید.
ورزش را فراموش نکنید
یکی از مهم‌ترین عوامل در کاهش وزن و لاغری ورزش کردن مرتب و پیوسته است. البته وقتی صحبت از ورزش می‌شود، منظورمان فعالیت‌های بدنی هستند که کالری زیادی می‌سوزانند مانند:
- شنا
- دوچرخه سواری
- دو میدانی
- و …
به اندازه کافی بخوابید
یکی از عوامل افزایش وزن نداشتن خواب کافی است. خواب کافی علاوه بر متعادل کردن وزن در بهبود سلامت بدن ،افزایش تمرکز، داشتن پوست سالم و شفاف، عملکرد بهتر ارگان‌های داخلی وسیستم دفاعی و… کمک می‌کند. شما می‌توانید برای داشتن یک خواب مفید و اثربخش از روش‌های زیر بهره ببرید:
- شام را سبک بخورید و بهتر است از 2 ساعت قبل خواب دیگر چیزی نخورید.
- ساعت خواب مشخصی داشته باشید.
- پیش از خواب از تماشای تلویزیون بپرهیزید.
- و …
از استرس و اضطراب اجتناب کنید.
کنترل اضطراب و استرس کار ساده‌ای نیست و نمی‌توان همیشه با آن مقابله کرد. اما اگر به بهداشت روان خود رسیدگی کنید قطعاً تنی سالم خواهید داشت که به کنترل bmi بدن شما نیز کمک شایانی می‌کند. همچنین استرس در برخی افراد میل به خوردن را افزایش می‌دهد و سبب چاقی مفرط می‌شود. شما می‌توانید برای کنترل استرس خود از روش‌های زیر استفاده کنید:
- از داروهای گیاهی و دمنوش‌ها بیشتر استفاده کنید.
- یوگا و مدیتیشن را ترک نکنید.
- داشتن برنامه ریزی دقیق برای نظم دادن به امور، در کاهش استرس مؤثر خواهد بود.
- از روان‌شناسان کمک بگیرید، چراکه برای هر کاری بهترین روش مراجعه به متخصص است.
روش‌های رایج و مرسوم لاغری نظیر: ورزش کردن و پرهیزهای غذایی به سختی میتوانند برای اشخاصی که شاخص توده بدنی بالای 40 دارند مؤثر باشند. یکی دیگر از روش‌های اصولی برای کاهش وزن، جراحی‌های لاغری (جراحی اسلیو معده و جراحی بای پس معده) هستند. در جراحی لاغری با کوچک کردن معده، میزان کالری دریافتی فرد کاهش پیدا می‌کند و به مرور زمان موجب کاهش وزن شخص می‌شود. این جراحی در بیشتر موارد موفقیت آمیز بوده است؛ اما توجه کنید که اقدام به جراحی لاغری، آخرین گزینه در لیست ما است.
به طور کلی، کاهش وزن کار آسانی نیست و از آنجایی که هیچ کس یک شبه چاق نشده است، پس نمی‌تواند یک شبه نیز لاغر شود؛ بنابراین کاهش وزن پروسه‌ای زمان بر خواهد بود و نباید در این راه تسلیم شد. محاسبه bmi به طور مرتب همراه با چک آپ کلی بدن، به شما کمک خواهند کرد تا علاوه بر کنترل سلامتی خود از افزایش وزن و چاقی مفرط پیشگیری کنید.
ما در این مقاله به سؤال‌های bmi چیست؟ نحوه محاسبه bmi چگونه است؟ و اینکه بی ام آی چه کاربردی دارد؟ پاسخ دادیم و به دنبال آن راه حل هایی نیز برای کنترل و پیشگیری از چاقی را بررسی کردیم. چنانچه شما مطلبی دارید که می‌تواند به ما و دیگر افراد در زمینه شاخص توده بدنی یا همان BMI کمک کند، آن را در قسمت نظرات و پیشنهادات با ما به اشتراک بگذارید.
منابع:
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.